عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی جندی‌شاپور اهواز، گفت: هدف اصلی در رشد كودك، دستیابی به تمام ظرفیت‌های طبیعی اوست؛ اما عوامل ژنتیكی، محیطی و سبك زندگی می‌توانند روند تكامل را مختل كرده و منجر به بروز اختلالات تكاملی شوند.
به گزارش روابط عمومی رادیو سلامت، دكتر علی‌اكبر مؤمن فوق تخصص مغز و اعصاب كودكان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی جندی‌شاپور اهواز، درباره اختلالات تكاملی كودكان افزود: فرآیند رشد و تكامل از زمان تشكیل نطفه آغاز می‌شود. رشد به معنای افزایش تدریجی قد، وزن و دور سر كودك است كه قابل اندازه‌گیری است، اما تكامل شامل مجموعه‌ای از مهارت‌هاست كه كودك در طول زمان كسب می‌كند.
وی ادامه داد: مهارت‌های تكاملی شامل دو دسته اصلی هستند: حركتی و تكلمی. حركات درشت مانند گردن گرفتن، نشستن و راه رفتن، و حركات ظریف مانند گرفتن اشیاء، بستن دكمه و گره زدن بند كفش. در بخش تكلمی نیز توانایی صحبت كردن به‌موقع و برقراری ارتباط كلامی اهمیت دارد.
مؤمن بیان كرد: تعامل كودك با محیط، چه فردی و چه اجتماعی، نقش مهمی در تكامل دارد. اگر كودك در سن مناسب به این مهارت‌ها دست نیابد، دچار اختلال تكاملی است.
این فوق تخصص مغز و اعصاب كودكان با اشاره به عوامل مؤثر در بروز این اختلالات به وبدا گفت: عوامل ژنتیكی، شرایط محیطی درون رحم مادر مانند تغذیه نامناسب، مصرف خودسرانه دارو، قرار گرفتن در معرض دخانیات یا اشعه‌های مضر، و همچنین عوامل محیطی پس از تولد مانند آسیب‌های مغزی، برق‌گرفتگی یا غرق‌شدگی، همگی می‌توانند به سیستم عصبی كودك آسیب برسانند.
مؤمن هشدار داد: استفاده زودهنگام و بیش‌ازحد از وسایل دیجیتال مانند موبایل و تبلت نیز به دلیل كاهش تعامل كودك با محیط، به‌ویژه در حیطه‌های تكلمی و اجتماعی، یكی از عوامل مؤثر در بروز اختلالات تكاملی است.
وی در ادامه به علائم هشداردهنده اشاره كرد و گفت: اگر نوزاد تا 3–4 ماهگی گردن نگرفت یا تا 6 ماهگی نتوانست اصواتی مانند «دَدَ»، «مَمَ» یا «بَبَ» را تقلید كند، باید مورد بررسی قرار گیرد. همچنین مشكلاتی مانند عدم ارتباط چشمی یا ناتوانی در بازی با همسالان می‌تواند نشانه‌هایی از اختلالاتی مانند اوتیسم باشد.
مؤمن با اشاره به اقدامات وزارت بهداشت گفت: «پرسشنامه‌های ASQ برای پایش تكاملی كودكان از دو ماهگی تا پنج سالگی طراحی شده‌اند و به والدین و كادر درمان كمك می‌كنند تا تأخیرهای تكاملی را زود تشخیص دهند.»
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی جندی‌شاپور اهواز تأكید كرد: شعار سازمان جهانی بهداشت در این زمینه این است: "زود تشخیص دهید و زود دست به كار شوید." هرچه درمان زودتر آغاز شود، شانس بهبودی كودك بیشتر خواهد بود.
مؤمن در پایان توصیه كرد: در كنار توجه به رشد كودك، تكامل او را نیز جدی بگیرید. با كودك وقت بگذرانید، بازی كنید و اجازه دهید با محیط تعامل داشته باشد. این بهترین سرمایه‌گذاری برای آینده فرزندتان است.
